Hoe een koninklijk huwelijk leidde tot een uniek festival
Er was eens in een land hier niet ver vandaan een prins. Hij was de kroonprins van de streek en er stond een grootse trouwerij op de planning. De bruiloft moest het allermooiste feest worden wat de mensen ooit hadden gezien. Het grote feest begon pas 5 dagen nadat de kroonprins en de mooie prinses in het huwelijksbootje stapten.Toen werd op een uitgestrekte weide een grote paardenrace gehouden. Het was een feest van 5 dagen lang bij de paardenraces, waar ook al wel wat bier werd gedronken.
Het jaar erna werd besloten dat het nog eens gevierd zou moeten worden, nu niet met de bruiloft als belangrijk onderdeel, maar wel met alle festiviteiten. Het eten, het drinken en de paardenrace. Vanaf toen zou het ieder jaar gevierd moeten worden. In de jaren erna kwamen er kraampjes en attracties op het veld bij, de paardenraces verdwenen, er kwamen grote tenten bij waar duizenden liters bier in de duizenden bezoekers vloeiden en het festival ging nog meer dagen duren.
En ze feestten nog lang en gelukkig.
De oorsprong van Oktoberfest: feiten en geschiedenis
In het kort is dat een beetje het verhaal van het Oktoberfest. Aangezien het geen sprookje is, maar echt gebeurd, zal ik ook nog even de feiten met cijfers ondersteunen.
De eerste keer dat er een festival werd gevierd in München was op 17 oktober 1810, nadat kroonprins Lodewijk van Beieren en prinses Theresia van Saksen-Hildburghausen op 12 oktober trouwden. Vanaf de 17e was het 5 dagen achter elkaar feest, op dat moment was de paardenrace het belangrijkste onderdeel van het feest. Die race werd gehouden op de Theresienwiese (vernoemd naar de prinses en het Duitse woord voor weide) en sindsdien heet het festivalterrein ook de Theresienwiese.
De groei van Oktoberfest: van lokaal feest tot jaarlijkse traditie
Het festival werd zo goed ontvangen dat een jaar later het festival opnieuw gehouden zou moeten worden. Deze keer werd het georganiseerd door een agriculturele club in Beieren. Naast het festival en de paardenrace werden nu ook veel lokale producten in het zonnetje gezet. Een jaarlijkse traditie was toen ook geboren.
De 4e editie werd afgezet door de oorlogen met Napoleon, maar de jaren erna werd het steeds opnieuw georganiseerd en in 1819 werd het feest door de stad München de hele organisatie overgenomen. Onder de organisatie van de stad kwamen er steeds meer attracties bij en groeide het festival ieder jaar weer wat meer.
Oktoberfest evolueert: van kleine kraampjes tot grote tenten
Inmiddels is het dan ook uitgegroeid tot een jaarlijkse traditie. Er zijn een aantal jaren geweest dat het niet doorging, maar dat had dan te maken met uitbraken van verschillende ziektes, oorlogen of economische crises. Het festival zoals we dat nu kennen ziet er dan ook voor het grootste deel al uit sinds het einde van de 19e eeuw. Er kwamen meer attracties bij, kleine kraampjes met bier werden ingeruild voor grote tenten met lange tafels en na de Tweede Wereldoorlog keerde de paardenrace niet meer terug, met uitzonderingen van de twee jubilea in 1960 en 2010. Ook duurt het festival nu langer dan dat het in 1810 deed. Tegenwoordig begint het op de eerste zaterdag na 15 september en duurt het tot de eerste zondag van oktober. Alleen als de Dag van de Duitse eenheid (3 oktober) na die eerste zondag is, wordt het festival verlengd tot en met 3 oktober.
Traditionele opening met de parade en "O'zapft is"
Sinds 1950 wordt het Oktoberfest ieder jaar geopend door de burgemeester van München. De burgemeester tapt het allereerste bier en roept dan “O’zapft is”. In het Beierse dialect betekent dat dat er getapt is. De zondag na deze opening vindt er jaarlijks een parade plaats met paardenkarren, blaaskapellen en allerlei traditionele kledij.
De Theresienwiese: tientallen tenten en de grote zes
Vandaag de dag maakt het overgrote merendeel van de bezoekers hier helemaal niks van mee. Voor de ongeveer 6,5 miljoen bezoekers die nu jaarlijks naar München trekken, vindt het festival compleet op de Theresienwiese plaats, in en rond de inmiddels 38 (!) tenten. Hiervan zijn er 17 grote tenten, waarvan enkelen met wel 10.000 zitplaatsen, en 21 kleinere tenten. De grote tenten zijn vaak ook vernoemd naar het bier wat je erin kunt krijgen. Er zijn dan ook slechts 6 brouwerijen die hun bieren mogen schenken op het Oktoberfest in München. ‘De grote zes’, zoals deze brouwerijen worden genoemd, brouwen allemaal hun bier in München, volgens het Duitse Reinheitsgebot. Deze brouwerijen zijn: Augustiner-Bräu, Hacker-Pschorr, Hofbräuhaus, Löwenbräu, Paulaner en Spaten-Franziskaner-Bräu.
Oktoberfest tenten anno nu: lange tafels, liters bier en veel eten
In sommige tenten vind je de traditionele lange tafels en in andere tenten is er meer ruimte voor een dansvloer of ligt de nadruk meer op de artiesten die er spelen.
Al die miljoenen bezoekers drinken ook heel wat pullen bier, tegenwoordig wordt er meer dan 7 miljoen liter bier gedronken. Al die bieren kun je alleen maar bestellen per Maß, dat is die bekende Duitse literpul. Naast al dat bier worden er ook verschillende lokale lekkernijen gegeten, denk bijvoorbeeld aan grote pretzels en heerlijke bratwursten.
Het Oktoberfest ver buiten München
Naast het Oktoberfest in München worden er tegenwoordig ieder jaar oktoberfeesten op andere plekken georganiseerd. In Duitsland bezoeken veel Nederlanders bijvoorbeeld ook het Oktoberfest van Düsseldorf, maar ook in Keulen en Stuttgart wordt het groots gevierd. Je hoeft zelfs de grens niet over als je jezelf in lederhosen of dirndl wil hijsen en pullen bier en bratwursten naar binnen wil werken. In Nederland worden er namelijk tientallen oktoberfeesten georganiseerd tot eind oktober. De kans dat je daar bieren en gerechten van buiten Beieren aantreft, is overigens wel heel groot.